รู้หรือไม่ว่า 'ดอกลั่นทม' ไม่ได้มีความหมายว่าระทมทุกข์

คำว่า 'ลั่น' แปลว่า ละทิ้ง ส่วน 'ทม' ก็คือ ทุกข์ระทม ดังนั้นลั่นทมจึงแปลว่าการละทิ้งซึ่งความทุกข์ ส่วนอีกแนวคิดหนึ่งคือเพี้ยนมาจากคำว่า 'สรันธม' เป็นภาษาเขมรโบราณ แปลว่า ดอกไม้แห่งรักที่มั่นคง

จริงๆมีหลายทฤษฎีเกี่ยวกับชื่อลั่นทม บ้างก็ว่าแผลงมาจากคำว่า 'ผกาธม' แปลว่าดอกไม้ใหญ่ในภาษาเขมร นำเข้ามาปลูกในไทยตอนที่ไปตีนครธมชนะ เลยเรียกชื่อเป็นที่ระลึกว่า 'ลั่นธม'

'ลั่น' แปลว่า ตี (ลั่นกลองฯ) 'ธม' หมายถึง นครธม

อีกแนวคิดคือ นักโบราณคดีสันนิษฐานว่าลั่นทมเข้ามาในไทยครั้งแรกสมัยอยุธยา ผ่านพ่อค้าชาวฝรั่งเศส(ชาติแรกที่ค้นพบดอกไม้ชนิดนี้) หรือไม่ก็ชาวต่างชาติสักคน แต่ดอกลั่นทมเพิ่งได้รับความนิยมในช่วงสมัยรัชกาลที่ห้า นิยมปลูกกันในวังกับวัด

มีเรื่องเล่าว่า(ส่วนนี้โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน) สาเหตุที่คนเชื่อว่าลั่นทมแปลว่าระทมทุกข์ เพราะเป็นกุศโลบายไม่ให้ชาวบ้านนำไปปลูก เนื่องจากเชื่อว่าเป็นดอกไม้ชั้นสูง ปลูกได้แค่ในวังกับวัดเท่านั้น เคยมีชาวบ้านแอบนำกิ่งที่ตัดทิ้งไปปลูก พอโดนรู้เข้าก็ถูกลงโทษ

จากที่เล่าว่าต้นลั่นทมถูกนำเข้ามาในไทยผ่านชาวฝรั่งเศสหรือต่างชาติ ทำให้เกิดแนวคิดว่าต้นไม้นี้มีความอัปมงคล เพราะชาวยุโรปนิยมปลูกลั่นทมไว้ข้างหลุมศพ(ในสายตาคนไทย) คนสมัยนั้นก็เลยเกิดความรู้สึกระทมนั่นเอง

คือความเป็นมาของดอกไม้ชนิดนี้ซับซ้อนมากพอ ๆ กับการระบุว่าใครตั้งชื่อ ถ้าลองไปศึกษาจริง ๆ จะมีหลายทฤษฎีมาก แต่ยังไม่ได้รับการการันตีว่าแนวคิดไหน 100% พอ ๆ กับการที่ชื่อลีลาวดีไม่ได้ตั้งโดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

เสริมอีกนิด ตอนปี 47-48 สมัยกำลังสร้างสุวรรณภูมิ ร่ำลือกันว่าลั่นทมได้รับพระราชทานชื่อใหม่ว่า ลีลาวดี เพื่อตกแต่งสนบ ทำให้เกิดกระแสลั่นทมฟีเวอร์ เลี้ยงขายแทบไม่ทัน แต่พอกระแสซาลงลั่นทมค้างสต็อกขายไม่ได้ คนขายก็กลับมาทุกข์อีกรอบ กลายเป็นแนวคิดเดิมอีกจนปัจจุบัน

เกร็ดความรู้ : ในแถบเพื่อนบ้านเรา มีแค่ไทยที่เดียวที่เรียกลั่นทม ส่วนที่อื่นเรียกจำปา(อาทิ จำปาลาว จำปามอญ จำปาขอม)

เพิ่มเติมอีกนิดเห็นมีคนชอบคำว่าสรันธม ถ้าแปลตรงๆ 'สรัน' แปลว่า ความรัก ส่วน 'ธม/ทม' แปลว่า ใหญ่ (ภาษาเขมร) แปลตรง ๆ จึงได้ว่า ความรักที่ยิ่งใหญ่
___________________

ขอขอบคุณข้อมูลจาก