รู้หรือไม่ ว่ากองทัพของ 'มองโกล' เก่งที่สุดในโลก พวกทหารม้ามองโกลถือเป็นนรกของพวกอัศวินเลยทีเดียว
.
คำสุภาษิตที่ว่า "ช่วงเวลาโหดสร้างคนโหด" อาจสะท้อนความจริงของชาวมองโกลได้อย่างดี การเกิดเป็นชาวมองโกลในทุ่งหญ้าสเตปป์ที่กว้างใหญ่และทุรกันดารนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย การเอาชีวิตรอดในสภาพแวดล้อมเช่นนี้ต้องการทักษะที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการยิงธนู ขี่ม้า ล่าสัตว์ และที่สำคัญที่สุดคือการต่อสู้ เนื่องจากศัตรูที่อันตรายที่สุดมักเป็นมนุษย์ด้วยกัน
.
พื้นที่ที่ชาวมองโกลอาศัยอยู่ไม่ได้มีเพียงชนเผ่าเดียว แต่ยังมีชนเผ่าต่าง ๆ ที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์ของความขัดแย้งและการฆ่าฟัน ความโหดร้ายในชีวิตประจำวันเช่นนี้ได้สร้างนักรบที่แข็งแกร่งขึ้นโดยธรรมชาติ เมื่อเจงกิสข่านขึ้นมามีอำนาจ เขาได้ยกระดับกองทัพมองโกลให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
.
ด้วยการจัดระบบทหารแบบฐานสิบ (Decimal System) หน่วยทหารเล็กสุดเรียกว่า Arban มีทหารม้า 10 คน หน่วย Jaghun มี 100 คน หน่วย Mingghan มี 1,000 คน และหน่วยใหญ่ที่สุด Tumen มี 10,000 คน ซึ่งระบบนี้ทำให้การบริหารกองทัพเป็นไปอย่างง่ายดายและมีประสิทธิภาพ
.
ม้าเป็นอาวุธสำคัญของชาวมองโกล พวกเขาเคลื่อนที่ได้รวดเร็ว ทำให้เลือกได้ว่าจะสู้หรือถอย การใช้ความเร็วในการตัดเสบียงศัตรูเป็นอีกหนึ่งกลยุทธ์ที่ชาวมองโกลเชี่ยวชาญ เพราะกองทัพที่ขาดเสบียงย่อมอ่อนแอและพ่ายแพ้ได้ง่าย ม้าของชาวมองโกลสามารถอยู่รอดได้ด้วยการกินหญ้าเท่านั้น ต่างจากม้ายุโรปที่ต้องการอาหารเสริม นอกจากนี้ ทหารมองโกลยังมีทักษะในการล่าสัตว์และหาของป่าอย่างชำนาญ
.
สังคมภายใต้การปกครองของเจงกิสข่านให้คุณค่ากับความสามารถมากกว่าชาติกำเนิด หากคุณเก่ง คุณก็มีสิทธิ์ก้าวขึ้นเป็นผู้นำได้ สิ่งนี้อาจเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ผู้นำชาวมองโกลเก่งกาจและมีประสิทธิภาพ จะเห็นได้ว่าหลัก ๆ แล้วการรบเก่งไม่สำคัญเลย แต่มองโกลโหดจากการมีกลยุทธ์ หรือยุทธวิธีการรบที่ดี ซึ่งมองโกลเหนือกว่าเผ่าอื่นมาก ๆ แถมยอมรับคนที่มีความรู้ความสามารถจากต่างเผ่ามากกว่าสายเลือดชนชั้นสูงแบบที่ผู้นำเผ่าอื่นยังยึดถือทำให้มีคนย้ายเข้ามาเข้าร่วมทัพกับมองโกลมากขึ้นเรื่อย ๆ
.
การรู้จักปกครองเมือง ใช้คน ของเมืองที่ตัวเองยึดได้ สิ่งเหล่านี้ต่างหากที่สถาปนา และส่งเสริมให้มองโกลยิ่งใหญ่
.
ในการทำสงคราม กองทัพมองโกลวางแผนอย่างละเอียดและเข้มงวดมาก หน่วยที่มาช้าไม่ตรงนัดหมาย ผู้บังคับบัญชาจะถูกลงโทษถึงตาย ความสามารถด้านการวางแผนของชาวมองโกลนั้นเป็นเพียงส่วนหนึ่ง พวกเขายังเชี่ยวชาญในด้านสงครามจิตวิทยา เศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรม และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศอีกด้วย
.
อย่างไรก็ตาม ชาวมองโกลก็ไม่สามารถชนะทุกสงครามได้ เมืองที่พวกเขาไม่เคยพิชิตได้คือ "ล้านนา" ชาวมองโกลรู้จักล้านนาในช่วงที่กองทัพของพวกเขายกทัพจากคุนหมิงไปอันนัม เมื่อกุบไลข่านตัดสินใจปราบล้านนา แต่ก็พ่ายแพ้หลายครั้ง ด้วยยุทธวิธีของพญามังรายและพันธมิตร รวมถึงความท้าทายจากภูมิประเทศที่ซับซ้อน โรคป่า และการซุ่มโจมตี
.
แม้ว่ากองทัพหยวนพยายามจะปราบล้านนาหลายครั้ง แต่ก็ล้มเหลว เมื่อถึงยุคพระเจ้าเหรินจง ชาวหยวนเริ่มหันมาใช้การทูตและยอมรับบรรณาการจากล้านนาแทนการใช้กำลัง
.
ในที่สุด ล้านนาเลือกใช้เส้นทางการทูต ส่งเครื่องบรรณาการและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีแทนการเผชิญหน้าทางทหาร ความสัมพันธ์ระหว่างมองโกลกับล้านนาจึงจบลงด้วยการถอยคนละก้าว
______________________
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
-เครดิตข้อมูลโดย คมน์ เมืองเทิง
-เครดิตข้อมูลโดย havehis
-เครดิตข้อมูลโดยก นกพร นุ่มทอง หลักฐานล้านนาในเอกสารโบราณจีน
